Kredyty zagrożone

Kredyty zagrożone są to kredyty, w przypadku których istnieje prawdopodobieństwo, że bank nie będzie w stanie odzyskać wszystkich należnych kwot – kapitału kredytu oraz odsetek – zgodnie z warunkami umowy kredytowej. Z tego artykułu dowiesz się jaki jest wpływ polityki banków na występowanie kredytów zagrożonych oraz jak Komisja Nadzoru Finansowego stara się minimalizować odsetek kredytów zagrożonych.

Kredyty zagrożone – definicja

Kredyt uznaje się za zagrożony jeśli są oznaki, że kredytobiorca go nie spłaci lub kiedy raty nie wpływają do banku przez więcej niż 90 dni. Przesłanką do uznania, że kredytobiorca nie spłaci kredytu jest zmiana jego sytuacji finansowej na dużo gorszą. Jeśli kredytobiorca jest osobą fizyczną do pogorszenia jego sytuacji finansowej może dojść na przykład wtedy, gdy zostanie zwolniony dyscyplinarnie z pracy i istnieje duże ryzyko, że w najbliższym czasie nie znajdzie nowego zatrudnienia.

Gdy kredytobiorcą jest firma do pogorszenia jej sytuacji finansowej może dojść na skutek nieprawidłowych działań zarządu lub utraty kontraktów z powodu działań konkurencji. Czasami zagrożone są całe branże z powodu zmiany otoczenia rynkowego. Kłopoty finansowe firmy mogą być też spowodowane działalnością siły wyższej czego najlepszym przykładem jest obecna epidemia Covid-19, która spowodowała problemy finansowe wielu firm.

Jak widać z powyższych przykładów kredyty stają kredytami zagrożonymi z powodu trudności finansowych, w które wpadli kredytobiorcy. Jednak nie zawsze tak się dzieje. Część kredytobiorców przestaje spłacać kredyty z powodu swojej niefrasobliwości lub złej woli. Z tego powodu osoba która nigdy nie brała kredytu nie będzie mieć maksymalnego ratingu BIK, ponieważ nie wiadomo jakie jest jej podejście do regularnego spłacania kredytu.

Kredyty zagrożone, a polityka banków

Gdy bank odnotowuje duży odsetek kredytów zagrożonych w ogólnej puli kredytów ma to zły wpływ na jego wyniki finansowe. Odsetki od kredytów są jednym z głównych źródeł dochodów banków i dzięki odsetkom banki mogą udzielać kolejnych kredytów. Jeżeli klient nie spłaca rat kredytu przez 90 dni bank musi założyć, że kredyt nie zostanie spłacony i utworzyć rezerwę księgową czyli przeznaczyć pewną kwotę na ich pokrycie.

Utworzenie rezerw zmniejsza ilość środków finansowych, które bank może przeznaczyć na udzielanie kolejnych kredytów. W rezultacie maleją przychody banku i obniża się jego rentowność. Kredyty zagrożone powodują także pogorszenie się wskaźników finansowych banku, co w ekstremalnej sytuacji może doprowadzić do przymusowej restrukturyzacji banku i przejęcia go przez inny bank.

Aby zapobiegać występowaniu zbyt dużego odsetka kredytów zagrożonych banki powinny udzielać kredytów tylko tym klientom, którzy są w stanie je spłacić. Prawo bankowe nakłada na banki obowiązek badania zdolności kredytowej kredytobiorcy przed podjęciem decyzji o udzieleniu kredytu. W tym celu banki muszą sprawdzać historię każdego wnioskującego w bazie prowadzonej przez Biuro Informacji Kredytowej.

Oprócz tego każdy bank musi mieć system zarządzania ryzykiem, w tym strategię oceny ryzyka kredytowego. Bank może udzielać kredytów tylko zgodnie z przyjętą strategią. Komisja Nadzoru Finansowego regularnie kontroluje banki i sprawdza czy kredyty są udzielane zgodnie ze strategią. Jeżeli odsetek kredytów zagrożonych jest zbyt duży KNF może nakazać zmianę strategii oceny ryzyka kredytowego w kierunku bardziej restrykcyjnego sprawdzania kredytobiorców. KNF może również nałożyć kary finansowe na bank, jeśli kredyty były udzielane niezgodnie z przyjętą strategią.

Kredyty zagrożone – działanie KNF

Oprócz prawa bankowego banki muszą także stosować się do rekomendacji Komisji Nadzoru Finansowego. Jednym z celów tych rekomendacji jest utrzymywanie wskaźnika kredytów zagrożonych na jak najniższym poziomie. Rekomendacja T, która dotyczy kredytów detalicznych (między innymi kredytów gotówkowych) precyzuje do jakiej wysokości sumy kredytu bank może stosować uproszczoną procedurę badania zdolności kredytowej czyli udzielać kredytów na dowód.

Natomiast Rekomendacja S dotyczy kredytów hipotecznych. Znowelizowana wersja tej rekomendacji została przyjęta w grudniu 2019 r. i miała być wdrożona przez banki do grudnia 2020 r. Epidemia Covid-19 spowodowała przesunięcie przez KNF ostatecznej daty wdrożenia Rekomendacji S na 30 czerwca 2021r. Nowa wersja Rekomendacji nakłada na banki konieczność wprowadzenia do swojej oferty kredytów hipotecznych oprocentowanych według stałej stopy procentowej lub okresowo stałą stopą procentową.

Ponadto, banki powinny umożliwiać klientom zmianę formuły oprocentowania ze zmiennej stopy procentowej na stałą lub okresowo stałą stopę procentową. Obecnie dominują kredyty hipoteczne oprocentowane według stopy zmiennej, w wysokości WIBOR+marża banku. Jednocześnie stopy procentowe są na ekstremalnie niskim poziomie np. stopa referencyjna jest na poziomie 0,1%. Tak niskie stopy procentowe, sprawiają, że bardzo niski jest również WIBOR np. WIBOR 3m jest na poziomie 0,21%.

Rosnąca inflacja, która znacznie przekracza cel inflacyjny NBP (łącznie z dopuszczalnymi wahaniami) zwiększa prawdopodobieństwo podniesienia stóp przez Radę Polityki Pieniężnej. Głównym zadaniem RPP jest utrzymywanie inflacji w ryzach, więc można się spodziewać, że prędzej czy później RPP zacznie podnosić stopy procentowej. Spowoduje to wzrost WIBOR-u, a co za tym idzie wzrost oprocentowania kredytów hipotecznych.

Komisja Nadzoru Finansowego stara się przeciwdziałać możliwej sytuacji gdy znaczny odsetek kredytów hipotecznych zostanie uznany za kredyty zagrożone. Oprócz nowelizacji Rekomendacji S KNF rozpoczęła kampanię społeczną Ryzyko Stopy Procentowej. Kampania ma na celu uzmysłowić potencjalnym kredytobiorcom, że bardzo niskie stopy procentowe będą w przyszłości podniesione, co może spowodować problem ze spłatą kredytu. Dotyczy to szczególnie kredytów hipotecznych, ponieważ ich okres spłaty jest bardzo długi.

Kopiowanie artykułu jest dozwolone pod warunkiem zachowania linku do źródła: Kredyty zagrożone