Bankowy Fundusz Gwarancyjny

Bankowy Fundusz Gwarancyjny to instytucja państwowa, której zadaniem jest gwarantowanie depozytów zgromadzonych w bankach i SKOK-ach. Bankowy Fundusz Gwarancyjny udziela także pomocy instytucjom finansowym, które są zagrożone niewypłacalnością oraz wspiera proces łączenia się tych instytucji z innymi instytucjami finansowymi, które nie mają problemów. Z tego artykułu dowiesz się jak działa Bankowy Fundusz Gwarancyjny, jaka jest maksymalna wysokość gwarantowanych depozytów oraz termin wypłaty.

Bankowy Fundusz Gwarancyjny – podstawa prawna

Bankowy Fundusz Gwarancyjny działa na podstawie Ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji. Ustawa określa organizację i zasady działania Funduszu, źródło środków na przymusową restrukturyzację banków, firm finansowych i spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych oraz maksymalną wysokość gwarantowanych depozytów. Ustawa określa także przesłanki, które powodują wypłatę gwarantowanych środków oraz termin w jakim to się dzieje.

Zgodnie z ustawą Bankowy Fundusz Gwarancyjny zajmuje się wypłatą środków gwarantowanych deponentom. Inne ustawowe zadania BFG to:

kontrola danych zawartych w systemach podmiotów należących do systemu gwarantowania depozytów,
restrukturyzacja firm z sektora finansowego,
prowadzenie przymusowej restrukturyzacji banków,
przygotowywanie, aktualizacja i ocena wykonalności planów przymusowej restrukturyzacji,
gromadzenie i analizowanie informacji o podmiotach objętych systemem gwarantowania oraz o bankach hipotecznych,
prowadzenie innych działań na rzecz stabilności krajowego systemu finansowego,
udzielanie zwrotnej pomocy finansowej SKOK-om zagrożonym niewypłacalnością,
nabywanie wierzytelności SKOK-u, który jest zagrożony niewypłacalnością,
udzielanie pomocy finansowej podmiotowi, który przejmuje SKOK lub bank zagrożony niewypłacalnością.

Komisja Nadzoru Finansowego może na wniosek Funduszu ustanowić BFG kuratorem banku lub kasy, które są zagrożone niewypłacalnością. Taka sytuacja miała miejsce w 2019 r. gdy kłopoty ze współczynnikami kapitałowymi miał Idea Bank. KNF ustanowił kuratorem Bankowy Fundusz Gwarancyjny, a cała sytuacja zakończyła się przymusową restrukturyzacją i przejęciem Idea Banku przez Pekao SA.

System gwarantowania depozytów

Do systemu gwarantowania depozytów muszą obowiązkowo należeć:

banki krajowe, za wyjątkiem banków hipotecznych,
oddziały banków zagranicznych jeśli nie są objęte systemem gwarantowania depozytów za granicą,
spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe (SKOK-i).

Wszystkie podmioty należące do systemu gwarantowania depozytów muszą odprowadzać obowiązkowe składki na fundusz gwarancyjny, a także składki nadzwyczajne. Wysokość składek jest określana przez Radę Fundusz na wniosek Zarządu. Składki nadzwyczajne są odprowadzane tylko wtedy, gdy kapitały Funduszu są niewystarczające do wypłaty środków gwarantowanych osobom uprawnionym.

Przesłanki do rozpoczęcia wypłat przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny gwarantowanych depozytów są następujące:

W przypadku banku krajowego – wydanie przez Komisję Nadzoru Finansowego decyzji o zawieszeniu działalności banku i wystąpieniu do sądu z wnioskiem o ogłoszenie upadłości banku albo wystąpienie przez Fundusz do właściwego sądu z wnioskiem o ogłoszenie upadłości.
W przypadku oddziału banku zagranicznego – wydanie przez sąd postanowienia o uznaniu orzeczenia o wszczęciu zagranicznego postępowania upadłościowego albo wszczęcie postępowania upadłościowego obejmującego majątek banku zagranicznego położony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
w przypadku spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej (SKOK) wydanie przez Komisję Nadzoru Finansowego decyzji o zawieszeniu działalności kasy oraz wystąpienie do sądu z wnioskiem o ogłoszenie upadłości kasy albo wystąpienie przez BFG do właściwego sądu z wnioskiem o ogłoszenie upadłości.

Wysokość gwarantowanych depozytów

Wysokość gwarantowanych depozytów wynosi 100 000 euro. Wysokość limitu jest przeliczana na złote według aktualnego kursu Narodowego Banku Polskiego. Są jednak przypadki szczególne gdy wysokość gwarantowanych depozytów jest dwukrotnie wyższa. Te przypadki obejmują środki:

pochodzące ze sprzedaży mieszkania, domu, użytkowania wieczystego gruntu z domem, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu o przeznaczeniu mieszkalnym,
pochodzące z podziału majątku w wyniku rozwodu,
nabycia spadku,
wypłaty sumy ubezpieczenia z polisy ubezpieczeniowej,
odprawy pieniężnej,
odprawy emerytalnej lub rentowej.

Środki pochodzące z powyższych źródeł są objęte gwarancją do wysokości 200 000 euro pod warunkiem, że wpłynęły na rachunek nie wcześniej niż 3 miesiące przed zawieszeniem działalności banku lub SKOK-u.

Środki pochodzące z wypłaty odszkodowania za szkodę wyrządzoną przestępstwem lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, odszkodowania lub zadośćuczynienia są objęte gwarancją w całości bez limitu, pod warunkiem, że wpłynęły na rachunek nie wcześniej niż 3 miesiące przed zawieszeniem działalności banku lub SKOK-u.

WAŻNE: ostatnia nowelizacja ustawy zlikwidowała zasadę kompensowania. Oznacza to, że klientowi zostanie wypłacona cała kwota zgromadzonych środków do wysokości limitu bez pomniejszania o wartość zaciągniętych kredytów w danym banku.

Gwarancją nie są objęte środki finansowe zgromadzone na rachunkach bankowych lub w spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych należące do:

Skarbu Państwa,
Narodowego Banku Polskiego,
Bankowego Funduszu Gwarancyjnego
banków,
SKOK-ów i Kasy Krajowej,
instytucji finansowych,
firm inwestycyjnych,
osób i podmiotów, które nie zostały zidentyfikowane,
zakładów ubezpieczeń i reasekuracji,
funduszy inwestycyjnych,
otwartych funduszy emerytalnych, pracowniczych funduszy emerytalnych, powszechnych towarzystw emerytalnych,
jednostek samorządu terytorialnego,
organów władz publicznych innych państw.

Termin wypłaty gwarantowanych środków

Termin wypłaty środków przez BFG wynosi 7 dni roboczych. W przypadku gdy są wątpliwości co do poszczególnych danych na liście osób uprawnionych albo czy dana osoba jest uprawniona do otrzymania środków gwarantowanych termin ten jest przedłużany do momentu wyjaśnienia wszystkich wątpliwości.

Jeżeli uprawnienia do środków gwarantowanych wynikają z umowy rachunku w ramach IKE lub IKZE to termin też jest przedłużany do momentu, aż osoba uprawniona zawrze umowę o IKE lub IKZE z inną instytucją finansową. Środki zostaną przelane na nowy rachunek IKE lub IKZE.

Maksymalny termin wypłaty środków to 5 lat – po tym terminie roszczenia ulegają przedawnieniu.

Kopiowanie artykułu jest dozwolone pod warunkiem zachowania linku do źródła: Bankowy Fundusz Gwarancyjny