Karty płatnicze

Karty płatnicze pojawiły się w Polsce w latach 90-tych XX wieku i od tego czasu ich popularność ciągle wzrasta. Według informacji NBP na koniec 2020 r. w Polsce było 43,7 mln kar płatniczych różnych rodzajów. 51,3% z nich to karty w systemie VISA, 48,1% to karty Mastercard, a 0,6% to karty działające w pozostałych systemach. Z tego artykułu dowiesz się czym się charakteryzują poszczególne karty płatnicze.

Karty płatnicze – debetowe

Karty debetowe to najbardziej popularne w Polsce karty płatnicze. Według danych NBP na koniec 2020 r. w Polsce było 35,8 mln tego typu kart. Karty debetowe charakteryzują się tym, że umożliwiają dokonywanie transakcji tylko do wysokości środków zgromadzonych na rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym (w przypadku konsumentów) lub rachunku bieżącym (w przypadku firm). Transakcje przy użyciu takich kart są za każdym razem autoryzowane przez podanie PIN-u lub wpisaniu kodu dostarczonego SMS-em, a jednocześnie system transakcyjny sprawdza czy na rachunku znajdują się środki w wystarczającej wysokości.

Wyjątkiem są transakcje do wysokości 100 zł, za które można płacić zbliżeniowo. Ponieważ te transakcje są przeprowadzane w trybie offline, nie jest sprawdzana wysokość środków na rachunku, przez co właściciel karty może nieświadomie przekroczyć limit i doprowadzić do nieuzgodnionego z bankiem debetu (co wiąże się z wyższym oprocentowaniem).

Oprócz płacenia za usługi czy towary karty debetowe umożliwiają również wypłacanie gotówki w bankomatach. Do niedawna ta usługa była bezpłatna w większości banków, niestety od pewnego czasu banki wprowadzają opłaty za wypłatę gotówki w bankomatach innych banków lub sieci niż wystawca karty.

Karty płatnicze – kredytowe

Karty kredytowe to drugie pod względem popularności na polskim rynku karty płatnicze. Charakteryzują się tym, że mają osobny rachunek bankowy, niezależny od ROR-u, a bank przyznaje klientowi limit kredytowy, do którego może się on zadłużyć. Z reguły karty kredytowe mają okres bezodsetkowy, podczas którego bank nie nalicza odsetek od wykorzystanego kredytu. W zależności od banku okres ten wynosi od 20 do 30 dni od momentu rozliczenia danego miesiąca.

Dzięki temu rozwiązaniu użytkownik karty może przez nawet dwa miesiące korzystać z nieoprocentowanego kredytu: jeśli klient zapłaci kartą na początku miesiąca, to rozliczenie karty nastąpi na początku kolejnego miesiąca, a 30 dni będzie na spłatę kredytu bez odsetek. Banki nie wymagają spłaty całego wykorzystanego limitu, a jedynie kwotę minimalną wynoszącą od 5 do 10%.

Według danych NBP od 2011 r. liczba kart kredytowych w Polsce spada. W zeszłym roku było ich 5,42 mln. Dla porównania na koniec 2009 r. było ponad 10,8 mln kard kredytowych.

Karty płatnicze – prepaid

Karty prepaid czyli przedpłacone występują w dwóch wersjach:

karty prepaid o określonym nominale np. 200 zł, które umożliwiają dokonywanie transakcji do wysokości ustalonego nominału, a jego osiągnięcie skutkuje utratą funkcjonalności kart. Tego typu karty to zazwyczaj karty podarunkowe lub służbowe.
karty prepaid, z którymi powiązany jest osobny rachunek. Aby z nich korzystać należy wcześniej zasilić rachunek karty poprzez dokonanie przelewu lub wpłatę gotówki w oddziale banku. Po wyczerpaniu środków można je uzupełnić i nadal korzystać z karty.

Karty prepaid umożliwiają płacenie za zakupy w internecie i sklepach stacjonarnych oraz wypłacanie gotówki w bankomatach. Przez niektórych użytkowników są wykorzystywane jako prezent lub forma premii w firmach. Natomiast inni użytkownicy tych kard używają ich w celu minimalizacji ryzyka związanego z płaceniem zarówno w sklepach stacjonarnych, jak w sieci.

Przestępcy wykorzystują urządzenia elektroniczne aby skopiować dane karty używanej w sklepach stacjonarnych lub bankomatach – tzw. skimming. Inny rodzaj przestępstw związany jest z wykorzystaniem przez przestępców fałszywych sklepów internetowych do skopiowania danych karty używanej w internecie. Następnie przestępcy tworzą duplikat karty i wypłacają pieniądze z bankomatu do pełnego limitu karty.

Karty prepaid pozwalają zabezpieczyć się przed takimi przestępstwami. Wystarczy dokonywać transakcji tylko za pomocą karty prepaid i uzupełniać ją przed każdą transakcją. Nawet jeśli hakerzy skopiują dane karty to nie będą w stanie wypłacić za jej pomocą żadnych pieniędzy.

Według danych NBP na koniec 2020 r. w Polsce było 2,3 mln kart prepaid.

Karty płatnicze – obciążeniowe

Karty obciążeniowe to najmniej popularny rodzaj kart płatniczych. Według danych NBP na koniec 2020 r. kart obciążeniowych było w Polsce mniej niż 200 tysięcy. Karty te były znacznie bardziej popularne na początku XXI, a ich liczba była większa niż kart kredytowych. Od 2002 r. liczba kart obciążeniowych zaczęła spadać, a kredytowych szybko rosnąć.

Karty obciążeniowe mają podobne działanie do kart kredytowych. Użytkownik kart może dokonywać transakcji do uzgodnionego limitu, a na początku kolejnego miesiąca karta jest obciążana i należy spłacić kredyt. Różnica jest taka, że kartę obciążeniową należy spłacić w całości, a kredytową można spłacić jedynie w części. Brak spłaty karty obciążeniowej wiąże się z dodatkowymi opłatami, a nawet blokadą rachunku.

Kopiowanie artykułu jest dozwolone pod warunkiem zachowania linku do źródła: Karty płatnicze